تودیع وثیقه اقدامی است که فرد در مقابل اتهامی که به وی نسبت داده می شود و در بازداشت به سر میبرد میتواند با اجاره سند و ارائه آن به دادگاه موقعیتی برای خود به وجود آورد تا بتواند فرصت رفع اتهام از خود را پیدا کرده و به پیگیری کارهای حقوقی خود بپردازد.

تودیع وثیقه چیست ؟

شخصی که متهم به جرمی شده و در دادگاه حاضر می شود ، ممکن است با توجه به نوع اتهام و شرایط پیش آمده در پرونده زندانی شود. در این شرایط اگر مقام محترم قضایی قرار وثیقه صادر کند می توان با توجه به مبلغ وثیقه که آن هم توسط مقام محترم قضایی تعیین می شود ، وثیقه ای با همان ارزش تهیه و به دادگاه یا دادسرا ارائه نمود. اما زمانی که ما این میزان وثیقه را در دست نداریم یکی از آسان ترین و شاید بهترین راه هایی که وجود دارد این است که می توانیم آن را اجاره کنیم ( اجاره سند ) . هنگام صدور قرار وثیقه از سوی مقام محترم قضایی ، متهم می تواند با تودیع وثیقه مناسب به‌جای اینکه بیهوده در زندان وقت خود را تلف کند در خارج از زندان به کارهایی که می تواند جهت رفع اتهام از خود بینجامد بکوشد.

مسلما همانند هر فعالیت دیگری ، اجاره سند هم شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. اسنادی که برای یک شخص در قالب اجاره سند به دادگاه ارائه می شوند باید از لحاظ کارهای تکمیلی بی عیب و نقص باشند . به طور کلی سند هر ملکی را نمیتوان در دادگاه به عنوان وثیقه ارائه کرد به عنوان مثال سند ملک مشاعی که دارای حدود و اربعه نمی باشد ، نمیتوان آن را ارزیابی و قیمت گذاری کرده و به عنوان وثیقه جهت آزادی زندانی تودیع نمود .

انواع قرار های تامین کیفری با تودیع وثیقه

قرار وثیقه با تودیع وثیقه ، قرار و تعهدی است که متهم هر گاه از طرف مرجع قضایی احضار شود ، به واسطه ضمانت و تعهدی که نزد مقاوم قضایی به امانت گذاشته شده ، باید حاضر شود در غیر اینصورت وثیقه مود نظر ضبط خواهد شد . به طور کلی جهت دسترسی آسان در صورت لزوم و به منظور جلوگیری از اختفاء و فرار متهم قاضی یا بازپرس مکلف است که بعد از تفهیم اتهام یکی از قرار های تامین کیفری را صادر کند . که در زیر به برخی از این قرار ها می پردازیم .

1. الزام به حضور با قول شرف ( خفیف ترین نوع قرار )

نوعی تعهد کتبی است که متهم را در هر مرحله از تحقیق و دادرسی که حضورش را لازم بدانند ( مرجع قضایی ) باید حاضر شده و در صورت عدم حضور قاضی میتواند این قرار را تشدید نماید

• الف – الزام به حضور با قول شرف
• ب – الزام به عدم خروج از حوزه قضای با قول شرف

2 . التزام به حضور با تعیین وجه التزام تا ختم محاکمه و اجرای حکم و در صورت استنکاف تبدیل به وجه الکفاله

این بدین معنی است که متهم مبلغی را بعنوان تضمین حضور بموقع در مراجع قضایی ( هرزمان که دادگاه بخواهد ) باید ارائه کند . بدیهی است که در صورت عدم حضور بموقع وجهی که بابت التزام نزد دادگاه گذاشته شده به نفع صندوق دولت ضبط خواهد شد

• الف – الزام به حضور با تعیین وجه التزام
• ب – الزام به عدم خروج از حوزه قضایی با تعیین وجه التزام
• پ – الزام به معرفی نوبه ای ، هفتگی ، ماهیانه
• ت – الزام به حضور با تعیین وجه التزام از محل مستمری و لشکری و کشوری
• ه – الزام به عدم خروج از منزل یا محل کار با تعیین وجه التزام

3. اخذ کفیل یا وجه الکفاله

کفیل یعنی ضامن و کسی که از دیگری کفالت کند . از نظر حقوقی یعنی شخصی که حضور متهم را در مواقع احضار در مرجع قضایی و دادگاه در برابر مبلغ معینی وجه تعهد و کفالت نماید .

شناخته شده ترین نوع قرار تامین در دادسرا ها و نزد مقامات آن قرار کفالت می باشد که شخصی غیر از متهم به عنوان کفیل ، حاضر شدن متهم در مواقع لزوم و احضار از طرف مرجع قضایی را تضمین می کند .

و در صورتی که متهم احضار شود و در دادگاه حضور نیابد ، وجه الکفاله از کفیل به نفع متهم اخذ می گردد ، نه از شخص متهم .

متهم ، شخصی که میتواند کفالت کند را معرفی می کند و در صورت داشتن شرایط اگر قاضی صادر کننده قرار اعتبار کفیل را محرز بداند قرار قبولی کفالت را صادر میکند و کفیل ذیل آن را امضا می نماید .

لازم به ذکر است که قاضی اعتبار کفیل را نسبت به پرداخت وجه الکفاله احراز کرده یا به اسناد و مدارک کفیل از قیبل پروانه کسب ، کارت شناسایی و فیش حقوقی کارمند استناد می کند .

4. اخذ وثیقه اعم از وجه نقد ، یا ضمانت نامه بانکی یا مال منقول و غیر منقول

قرار وثیقه یا همان تودیع وثیقه یکی از شدید ترین نوع قرار های تامین کیفری است که از سوی مرجع قضایی برای احضار متهم صادر می شود و متهم متعهد می شود که هر زمان مرجع و مقام قضایی صادر کننده قرار ، متهم را احضار نماید در موعد مقرر حاظر شود . بدیهی است که عدم حضور بموقع متهم بدون عذر موجه باعث ضبط وثیقه خواهد شد .

وثقیه میتواند وجه نقد ، ضمانت نامه بانکی ، مال منقول و یا غیر منقول باشد ولی در این میان مجامع قضایی و دادگاه ها و دادسرا ها ، بیشتر مال غیر منقول را به عنوان وثیقه می پذیرند که آن نیز شرایط و ضوابط خود را دارد . معمولا شخصی یا به میزان کافی وجه نقد ندارد یا نمیتواند سرمایه کار و زندگی خود را برای مدت نامعلومی به عنوان وثیقه نزد مرجع قضایی بسپارد .

ضمانت‌نامه های بانکی نیز معمولا کارمزد بالایی دارند و معمولا مال منقول به دلیل جابجا کردن و شرایط نگهداری و حراست و تضییع مال نمیتواند گزینه مناسبی برای وثیقه باشد .

از اینرو بیشتر ، اموال منقول که سند مالکیت آن میتواند به عنوان وثیقه به مرجع قضایی تسلیم شود ، مورد پذیرش و قبول دادگاه می باشد . از اینرو سند مالکیت وثیقه با دستور مقام قضایی به اداره ثبت اسناد و املاک توقیف شده و مانع از نقل و انتقال آن می شود تا قابلیت خرید و فروش نداشته باشد .

خود متهم یا هر شخص دیگری میتواند وثیقه خواسته شده ازطرف مرجع صادر کننده قرار را تودیع نماید . باید به این نکته حائز اهمیت توجه داشت که میزان وثیقه چگونه صادر می شود . ؟؟

هدف اصلی از صدور قرار تامین وثیقه جبران خسارت وارد آمده به بزه دیده و البته تامین بعضی مجازات هایی است که جرائم نقدی را به دنبال دارند . درواقع میزان قرار وثیقه باید طوری باشد که بتواند حداقل آنها را تامین کند . به همین دلیل وقتی مالی به عنوان وثیقه به مرجع قضایی معرفی میشود . مقام قضایی طی درخواستی از کارشناس رسمی  دادگستری مبنی بر میزان ارزش و قیمت گذاری مال معرفی شده اقدام می نماید و در صورت کفاف ارزش ریالی مال معرفی شده که باید به همان میزان یا بیشتر از آن باشد نسبت به توقیف آن اقدام نموده و اصطلاحا سند را بازداشت می کند .

پس از بازداشت سند و بعد از توقیف سند ، قرار قبولی صادر شده و متهم آزاد می شود ممکن است روند تودیع وثیقه و ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری چند روز به طول انجامد که در این مدت متهم باید در بازداشت به سر ببرد  و بعد از صدور قرار قبولی آزاد شود . یا ممکن است به هر عنوان متهم از ارائه سند وثیقه ناتوان باشد که در اینصورت به دلیل عجز از تودیع وثیقه تا زمان صدور حکم  باید در زندان بماند و به محض ارائه وثیقه مناسب از زندان آزاد خواهد شد .

البته این آزادی مشروط تا زمان صدور حکم می باشد و در صورت محکومیت متهم دوباره باید به زندان برگردد . در صورت احضار متهم و عدم حضور بموقع وی ، موضوع به سند گذار ابلاغ شده و مهلت 20 روزه به وی داده می شود تا نسبت به معرفی و تسلیم متهم به دادگاه اقدام نماید . در غیر اینصورت وثیقه ضبط خواهد شد و چنانچه ارزش مال مورد وثیقه بیشتر از مبلغ تعیین شده در قرار وثیقه باشد مازاد مبلغ بعد از کسر کسورات قانونی به وثیقه گذار مسترد می گردد .

آیا امکان جایگزینی وثیقه وجود دارد؟

باید گفت بله ! احتمال دارد سند اولیه که جهت ضمانت ارائه شده باشد ، بعدا به هر دلیل لازم باشد در اینصورت وثیقه گذار طی درخواستی کتبا باید تقاضای جابجایی وثیقه را به مقام محترم قضایی ارائه کند تا با وثیقه دیگری جایگزین شود با همان میزان و ارزش جایگزین شود و در این راستا متهم یا وثیقه گذار میتواند اقدام به اجاره وثیقه نماید و وثیقه جدید مراحل کارشناسی و تایید را پشت سر گذاشته و نهایتا با وثیقه قبلی جایگزین شود .

به پااین مقاله تودیع وثیقه رسیدیم.از اینکه همراه ما بودید سپاسگذاریم.